Жыл қорытындысы қазақстандықтардың көзімен: әлеуметтанулық зерттеулердің нәтижелері

2024 жылдың 5 желтоқсанында ҚР Президенті жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институтында брифинг өтті. Брифинг жыл қорытындыларына, қазақстандықтардың Президентке деген сенім деңгейіне, сондай-ақ Қазақстанның стратегиялық даму бағытын қолдауға арналған әлеуметтанулық сауалнама нәтижелеріне арналды.

Әлеуметтанулық зерттеулердің нәтижелері көрсеткендей, қазақстандықтардың 66,2%-ы 2024 жылды жақсы көңіл-күймен және оптимистік көзқараспен аяқтауда. Көрші елдер мен Таяу Шығыстағы әскери қақтығыстар сияқты жаһандық сын-қатерлерге қарамастан, Қазақстан тұрғындары жеке тұлғалық деңгейде өткен жылға оң баға беруде. Материалдық деңгейі жоғары топтар мен жастар әсіресе жақсы көңіл-күйде.

Алайда, жылды ел мен әлем деңгейінде бағалауда едәуір ерекшеліктер бар. Ауыл тұрғындары, зейнеткерлер, табысы орташа және төмен респонденттер қиындықтар туралы жиі айтады. Сонымен қатар кәсіби-техникалық білімі бар және материалдық деңгейі жоғары респонденттер ұлттық деңгейде оң баға беруде.

Мемлекет басшысына деген сенім деңгейі — 80,5%, яғни тұрақты түрде жоғары болып қала береді. Жастар арасында бұл көрсеткіш 86,4%-ға, ал қазақтар арасында 82,2%-ға жетеді. Әйелдер мен ауқатты топтар да сенімділіктің жоғары деңгейін көрсетеді. Азаматтардың тұрақты сенімі саяси реформалардың, әлеуметтік қолдаудың және экономикалық шаралардың нәтижесімен байланысты болуы мүмкін.

2024 жылы Қазақстанның саяси даму бағытын респонденттердің 77,7 пайызы қолдайды. Бұл көрсеткіш ел басшылығының ішкі және сыртқы саяси шешімдері ел тарапынан мақұлдауға ие болғанын көрсетеді.

Зерттеу көрсеткендей, қазақстандықтардың көпшілігі өз елін азаматтық бірегейлік негізінде біртұтас ұлт ретінде қабылдайды. Респонденттердің 46%-ы Қазақстан Республикасының төлқұжатын басты біріктіруші фактор деп санайды, 39,9%-ы ата-бабаларының ортақ тарихын, ал 32%-ы ортақ тілді атап өтеді.

Халықтың негізгі құндылықтарының ішінде бірінші орында отбасы, екінші орында жұмысы, үшінші орында достары тұр. Жастар бос уақытын да маңызды басымдық ретінде атап өтеді. Дін мен саясат құндылықтар жүйесінде үлкен маңызға ие емес.

2025 жылға артқан үміт-тілектерге келетін болсақ, 2024 жылғы қорытындыларды бағалауда сияқты, олар талдау деңгейіне байланысты өзгереді. Жеке тұлғалық деңгейде келешекке оптимистік көзқарас басым, ал ел болашағына қатысты болжам жеке тұлғалық деңгейге қарағанда едәуір оптимистік. Ауыл тұрғындары мен үй шаруашылығымен айналысатындар ұлттық деңгейде оптимистік көзқараста. Жеке тұлғалық деңгейде позитивті сенім көбінесе жастар мен материалдық деңгейі жоғары азаматтар арасында байқалады.

Осылайша, әлеуметтанулық зерттеулердің нәтижелері бойынша, барлық жағынан тек жағымды болмаса да, биылғы жыл табысты жыл болды деп бағаланады. Қазақстандықтар оптимизмді сақтай отырып, Қазақстан Президентінің жұмысын жоғары бағалап, елдің стратегиялық бағытын қолдайды. Отбасы мен сенім сияқты ұлттық бірегейлік пен құндылық бағдарлары қоғамның одан әрі дамуы мен нығаюына негіз болады.

ҚСЗИ Қазақстанның тұрақты дамуы үшін тиімді шешімдерді ұсыну үшін әлеуметтік көңіл-күй мен құндылық бағдарларының мониторингісін жалғастырады.